Oddłużanie przedsiębiorstwa to proces skomplikowany, wymagający zarówno dogłębnej znajomości przepisów prawa, jak i praktycznych umiejętności negocjacyjnych oraz strategicznego myślenia. W Polsce przedsiębiorcy mają do dyspozycji kilka ścieżek prawnych, które mogą pomóc w wyjściu z zadłużenia. W niniejszym artykule przedstawię najważniejsze z nich, opierając się na doświadczeniach zdobytych podczas prowadzenia szkoleń i doradztwa dla setek firm każdego roku.

1. Restrukturyzacja przedsiębiorstwa

Restrukturyzacja przedsiębiorstwa to proces mający na celu poprawę sytuacji finansowej firmy poprzez zmiany w jej strukturze, organizacji, zarządzaniu lub sposobie prowadzenia działalności. W Polsce proces ten jest regulowany przez Prawo restrukturyzacyjne z 15 maja 2015 roku, które wprowadza cztery główne postępowania restrukturyzacyjne:

1.1. Postępowanie o zatwierdzenie układu

Jest to najprostsze i najszybsze postępowanie restrukturyzacyjne, które może zostać przeprowadzone przez przedsiębiorcę samodzielnie, bez konieczności angażowania sądu. Procedura ta polega na przygotowaniu propozycji układowych, uzyskaniu zgody wierzycieli na układ oraz jego zatwierdzeniu przez sąd. Warunkiem koniecznym do skorzystania z tej procedury jest uzyskanie zgody co najmniej 50% wierzycieli, których łączne wierzytelności stanowią co najmniej 66% sumy wierzytelności objętych układem.

1.2. Przyspieszone postępowanie układowe

Jest to bardziej złożone postępowanie, które obejmuje m.in. sporządzenie wniosku o otwarcie postępowania, przygotowanie propozycji układowych oraz przeprowadzenie głosowania nad układem przez zgromadzenie wierzycieli. Przyspieszone postępowanie układowe pozwala przedsiębiorcy na uzyskanie ochrony przed egzekucją komorniczą już na etapie otwarcia postępowania. Warunkiem koniecznym do jego zastosowania jest brak sprzeciwu ze strony większości wierzycieli oraz uzyskanie zgody na układ przez co najmniej 66% wierzycieli, których wierzytelności są objęte układem.

1.3. Postępowanie układowe

To bardziej formalne i kompleksowe postępowanie restrukturyzacyjne, które obejmuje m.in. sporządzenie spisu wierzytelności, planu restrukturyzacyjnego oraz przeprowadzenie zgromadzenia wierzycieli. Procedura ta może być stosowana w przypadku większych i bardziej skomplikowanych restrukturyzacji, gdzie niezbędne jest dokładne zbadanie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa oraz uzyskanie zgody wierzycieli na układ. Warunkiem koniecznym do jego zastosowania jest uzyskanie zgody na układ przez co najmniej 66% wierzycieli, których wierzytelności są objęte układem.

1.4. Postępowanie sanacyjne

Jest to najtrudniejsze i najbardziej złożone postępowanie restrukturyzacyjne, które obejmuje m.in. sporządzenie spisu wierzytelności, planu sanacyjnego oraz przeprowadzenie działań sanacyjnych mających na celu przywrócenie płynności finansowej przedsiębiorstwa. Postępowanie sanacyjne może obejmować m.in. restrukturyzację zatrudnienia, sprzedaż zbędnych aktywów, renegocjację umów oraz inne działania mające na celu poprawę sytuacji finansowej firmy. Warunkiem koniecznym do jego zastosowania jest uzyskanie zgody na układ przez co najmniej 66% wierzycieli, których wierzytelności są objęte układem.

2. Układ z ZUS

Jednym z najważniejszych elementów oddłużania przedsiębiorstwa jest uregulowanie zobowiązań wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). W Polsce przedsiębiorcy mają możliwość zawarcia tzw. układu balonowego z ZUS, który pozwala na rozłożenie zaległych składek na raty oraz zawieszenie naliczania odsetek za zwłokę.

2.1. Procedura zawarcia układu z ZUS

Procedura zawarcia układu z ZUS obejmuje m.in. sporządzenie wniosku o rozłożenie składek na raty, przedstawienie planu spłaty zobowiązań oraz uzyskanie zgody ZUS na zawarcie układu. Warunkiem koniecznym do jego zawarcia jest wykazanie przez przedsiębiorcę, że jest on w stanie regulować bieżące zobowiązania oraz spłacać zaległe składki w ustalonych terminach.

2.2. Korzyści wynikające z układu z ZUS

Korzyści wynikające z zawarcia układu z ZUS obejmują m.in. rozłożenie zaległych składek na dogodne raty, zawieszenie naliczania odsetek za zwłokę oraz uzyskanie ochrony przed egzekucją komorniczą. Układ z ZUS pozwala przedsiębiorcy na poprawę płynności finansowej oraz uniknięcie bankructwa.

3. Postępowanie upadłościowe

Postępowanie upadłościowe to ostateczność, którą przedsiębiorca może podjąć w przypadku, gdy inne metody oddłużania okażą się nieskuteczne. W Polsce procedura ta jest regulowana przez Prawo upadłościowe z 28 lutego 2003 roku, które przewiduje dwa rodzaje postępowań upadłościowych:

3.1. Postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu

Jest to postępowanie, które umożliwia przedsiębiorcy zawarcie układu z wierzycielami na etapie postępowania upadłościowego. Procedura ta obejmuje m.in. sporządzenie wniosku o ogłoszenie upadłości, przygotowanie propozycji układowych oraz przeprowadzenie zgromadzenia wierzycieli. Warunkiem koniecznym do jego zastosowania jest uzyskanie zgody na układ przez co najmniej 66% wierzycieli, których wierzytelności są objęte układem.

3.2. Postępowanie upadłościowe likwidacyjne

Jest to postępowanie, które ma na celu likwidację majątku przedsiębiorstwa oraz zaspokojenie wierzycieli w jak największym stopniu. Procedura ta obejmuje m.in. sporządzenie spisu majątku, przeprowadzenie licytacji majątku oraz podział uzyskanych środków między wierzycieli. Warunkiem koniecznym do jego zastosowania jest wykazanie przez przedsiębiorcę, że nie jest on w stanie regulować swoich zobowiązań.

4. Upadłość konsumencka dla przedsiębiorców

Upadłość konsumencka dla przedsiębiorców to rozwiązanie, które może być stosowane przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, które nie są w stanie regulować swoich zobowiązań. Procedura ta jest regulowana przez Prawo upadłościowe z 28 lutego 2003 roku, które przewiduje możliwość ogłoszenia upadłości konsumenckiej przez osoby fizyczne.

4.1. Procedura upadłości konsumenckiej

Procedura upadłości konsumenckiej obejmuje m.in. sporządzenie wniosku o ogłoszenie upadłości, przedstawienie planu spłaty zobowiązań oraz uzyskanie zgody sądu na ogłoszenie upadłości. Warunkiem koniecznym do jej zastosowania jest wykazanie przez przedsiębiorcę, że nie jest on w stanie regulować swoich zobowiązań oraz że podejmował on próby ugodowego rozwiązania problemu zadłużenia.

4.2. Korzyści wynikające z upadłości konsumenckiej

Korzyści wynikające z upadłości konsumenckiej obejmują m.in. możliwość umorzenia części zobowiązań, rozłożenie pozostałych zobowiązań na dogodne raty oraz uzyskanie ochrony przed egzekucją komorniczą. Upadłość konsumencka pozwala przedsiębiorcy na rozpoczęcie działalności od nowa bez obciążeń finansowych.

5. Alternatywne metody oddłużania przedsiębiorstwa

Oprócz formalnych procedur prawnych, przedsiębiorcy mogą korzystać z alternatywnych metod oddłużania, które mogą obejmować m.in. negocjacje z wierzycielami, sprzedaż zbędnych aktywów, restrukturyzację zatrudnienia oraz inne działania mające na celu poprawę płynności finansowej firmy.

5.1. Negocjacje z wierzycielami

Negocjacje z wierzycielami to kluczowy element procesu oddłużania przedsiębiorstwa. Przedsiębiorca powinien dążyć do uzyskania zgody wierzycieli na rozłożenie zobowiązań na raty, umorzenie części długu lub zawieszenie naliczania odsetek za zwłokę. Skuteczne negocjacje mogą pozwolić na uniknięcie formalnych postępowań restrukturyzacyjnych lub upadłościowych oraz poprawę płynności finansowej firmy.

5.2. Sprzedaż zbędnych aktywów

Sprzedaż zbędnych aktywów to kolejna metoda, która może pomóc przedsiębiorcy w poprawie sytuacji finansowej firmy. Przedsiębiorca powinien dokonać przeglądu swojego majątku i sprzedać zbędne nieruchomości, maszyny, urządzenia oraz inne aktywa, które nie są niezbędne do prowadzenia działalności. Uzyskane środki mogą zostać przeznaczone na spłatę zobowiązań oraz poprawę płynności finansowej firmy.

5.3. Restrukturyzacja zatrudnienia

Restrukturyzacja zatrudnienia to metoda, która polega na redukcji kosztów zatrudnienia poprzez zwolnienia pracowników, renegocjację umów o pracę oraz inne działania mające na celu obniżenie kosztów personalnych. Przedsiębiorca powinien dokładnie przeanalizować swoją strukturę zatrudnienia i zidentyfikować obszary, w których możliwe są oszczędności.

5.4. Renegocjacja umów

Renegocjacja umów to kolejna metoda, która może pomóc przedsiębiorcy w poprawie sytuacji finansowej firmy. Przedsiębiorca powinien dążyć do uzyskania zgody kontrahentów na zmianę warunków umów, takich jak obniżenie cen, wydłużenie terminów płatności czy zmiana warunków dostaw. Skuteczne renegocjacje mogą pozwolić na obniżenie kosztów działalności oraz poprawę płynności finansowej firmy.

Podsumowanie

Oddłużanie przedsiębiorstwa to proces skomplikowany i wymagający, ale możliwy do przeprowadzenia dzięki odpowiednim narzędziom prawnym oraz strategicznemu podejściu. Przedsiębiorcy mają do dyspozycji różnorodne metody, które mogą pomóc im w wyjściu z zadłużenia, takie jak restrukturyzacja, układ z ZUS, postępowanie upadłościowe oraz upadłość konsumencka. Kluczowe jest jednak podejmowanie działań z wyprzedzeniem oraz skorzystanie z profesjonalnej pomocy doradców i prawników specjalizujących się w oddłużaniu przedsiębiorstw. Dzięki odpowiedniemu planowaniu i wdrożeniu skutecznych działań, przedsiębiorcy mogą odzyskać płynność finansową oraz uniknąć bankructwa.